Pustelnia Złotego Lasu w Rytwianach w województwie świętokrzyskim.

Pustelnia Złotego Lasu w Rytwianach w województwie świętokrzyskim. Położona jest w rozległym kompleksie leśnym Niecki Nidziańskiej na 8 hektarowej polanie. Jest to klasztor pokamedulski drugi po krakowskiej kongregacji Góry Koronnej. Został ufundowany przez Jana Magnusa i Gabriela Tęczyńskich na początku XVII wieku. 27 sierpnia 1617 roku zatwierdzono fundację wojewody krakowskiego Jana Magnusa Tęczyńskiego, a 1 maja 1624 roku położono kamień węgielny pod budowę klasztoru. Piecze nad pracami budowlanymi sprawowali kolejni przeorowie konwentu.

27 września 1637 roku biskup krakowski dokonał konsekracji kościoła pod wezwaniem Zwiastowania NMP. Obiekt powstał według zaleceń budowlanych Kongregacji Monte Corona. Przy budowie i ozdabianiu zaangażowano wielu wybitnych włoskich artystów takich jak: o.Venanty da Subiaco, Jan Baptista Falconi, Karol de Prevot. Dzięki ich wyjątkowemu artyzmowi klasztor zyskał miano „perły barokowej architektury”.

Kościół z zewnątrz prezentuje się bardzo skromnie i ubogo natomiast wnętrze kryje wielkie bogactwo, barokowy przepych, który przyciąga i daje uniesienie duchowe potrzebne człowiekowi. Jest to zgodne z regułą zakonu, by pustelnik był skromny na zewnątrz, a bogaty wewnętrznie – duchowo poprzez modlitwę i kontemplację.

Szczęśliwie się złożyło, że klasztor nigdy nie uległ żadnym poważnym zniszczeniom, dzięki temu dzisiaj możemy oglądać oryginalny 400 letni wystrój świątyni. Do klasztoru prowadzi długa droga z trzema bramami, które stanowią trzy zasadnicze filary życia klasztornego: milczenie, modlitwa, samotność, która miała przygotować przybysza do wejścia do wyjątkowego miejsca. W centralnym miejscu znajduje się drewniany barokowy ołtarz bogato wyposażony.

W głównym ołtarzu jest scena najistotniejsza dla tego klasztoru przedstawiająca św. Romualda i św. Benedykta, którzy klasztor rytwiański ofiarują Matce Bożej. Na uwagę zasługuję również mały ołtarzyk, w którym znajduje się obraz w złoconej ramie przedstawiający moment Złożenia Chrystusa do grobu. Sklepienie jest tak bogate, że nie ma centymetra kwadratowego bez dekoracji. Jest to koronkowa wręcz robota, praca która wymagała niezwykłego kunsztu, pokazująca jak dawniej z wielką pieczołowitością ozdabiano miejsca święte.

Podczas zaboru rosyjskiego na mocy carskiej ustawy 16 czerwca 1820 roku dokonano kasacji zakonu kamedulskiego. 10 lat później przy poparciu ostatniego właściciela dóbr rytwiańskich Artura Radziwiłła świątynia stała się kościołem parafialnym, a większość zabudowań klasztornych znajdowała się w stanie upadku. W czerwcu 2001 roku biskup sandomierski – wielki miłośnik Pustelni ustanowił tu Diecezjalny Ośrodek Kultury i Edukacji „Źródło”, a w maju 2002 roku miejsce to stało się kościołem rektoralnym. W późniejszych latach przy udziale sponsorów i wsparciu z funduszy Unii Europejskiej odremontowano zabudowania klasztorne i powstało tu Relaksacyjno-Kontemplacyjne Centrum Terapeutyczne SPeS niosące pomoc dla ludzi zagrożonych współczesną cywilizacją. Obecnie kompleks Pustelni to: zabytkowy kościół, Centrum Terapeutyczne SPeS, galeria kamedulska, biblioteka, ogrody klasztorne, muzeum serialu „Czarne chmury”.

Ciekawostką jest fakt, że pierwszymi kamedułami byli włoscy zakonnicy. Kamedulscy pustelnicy żyli tutaj przez ponad 200 lat „sam na sam z Bogiem i dla Boga”. Do klasztoru mogli wchodzić tylko mężczyźni i to w określonych godzinach, kobiety natomiast tylko 3 razy w roku, co świadczy o surowości życia zakonnego. Najprawdopodobniej mieszcząca się wewnątrz klasztoru szeroka, wymurowana z kamienia studnia jest najstarszym elementem świątyni. W krypcie pod kaplicą Opalińskich obok Stanisława Łukasza Opalińskiego, spoczywają członkowie jego najbliższej rodziny. Ich szczątki doczesne złożone zostały w okazałym sarkofagu a kryptę ozdabia ołtarzyk św. Stanisława Kostki.

W dawnym kapitularzu została urządzona krypta dla Radziwiłłów. Spoczywają tu: Maciej i jego żona Róża z Potockich, ich syn Artur i jego małżonka Krystyna. W najbliższym sąsiedztwie klasztoru w Złotym Lesie możemy zobaczyć: kapliczkę Matki Boskiej Fatimskiej, mogiły Powstańców Styczniowych, krzyż myśliwski Artura Radziwiłła oraz dąb 3-bratek.