Dwór w Śmiłowie woj. świętokrzyskie

Dwór w Śmiłowie woj. świętokrzyskie – W II połowie XVIII wieku w miejscu, gdzie w XVII wieku stała wieża mieszkalna będąca własnością rodziny Czyżowskich Józef Wierciński herbu Ślepowron wybudował dworek w stylu barokowym, który w latach 30 XIX stulecia przebudował jego zięć - Cyprian Baczyński herbu Sas z żoną Katarzyną Wiercińską czyniąc go klasycystycznym dworkiem.

 

Dobudowano od frontu czterokolumnowy ganek i sześciokolumnowy, wgłębny portyk w elewacji ogrodowej, a później w II połowie XIX wieku dobudowano jeszcze dwie przybudówki od strony wschodniej i zachodniej. Niezmienionym elementem pierwotnego wyglądu dworku i jego dopełnieniem jest wyniosły, mansardowy gontowy dach.

Śmiłowski dwór ma regularny układ wnętrza z sienią i salonem na osi, a jedno z pomieszczeń znajdujące się w północno-zachodnim narożniku ma murowane sklepienie kolebkowe z lunetami i pełniło kiedyś rolę skarbczyka dworskiego. Dwór jest centralną częścią zespołu, składającego się z parku ze stawem, oficyny i zabudowań gospodarczych. Mimo wielu przemian w koncepcjach architektonicznych obiekt zachował kształt dworskiej rezydencji wiejskiej i jest jednym z nielicznych przykładów dworów z gankiem od podjazdu i portykiem wgłębnym od ogrodu.

Dwór ma 10 pomieszczeń wyposażonych w meble z XVIII i XIX wieku, jest tam też wiele pamiątek patriotyczno-religijnych charakterystycznych dla polskich dworów ziemiańskich tego okresu, oraz zbiory porcelany miśnieńskiej, obrazy, rzemiosło artystyczne, tkaniny i inne przedmioty z tej epoki. W pomieszczeniach znajdują się pięknie zdobione piece, a salon zdobi angielski fortepian. Dwór do 1936 roku był własnością rodziny Baczyńskich, a następnie wraz z majątkiem ziemskim nabyli go Janaszowie. Po wojnie na mocy dekretu o reformie rolnej zespół dworsko-parkowy został przejęty przez Państwo bez odszkodowania.

Dwór był użytkowany przez przypadkowe instytucje: komisariat MO, świetlica, biura miejscowej stacji hodowli roślin, mieszkania dla pracowników rolnych. W tym czasie dwór nie był remontowany, systematycznie rozkradany i dewastowany do lat 70, kiedy opuścili go ostatni użytkownicy. 21 października 1985 roku Bogdan Szczerbowski i jego żona Janina z Wągrowskich kupili dwór w Śmiłowie wraz z otaczającym go parkiem i przywrócili go do stanu dawnej świetności wyposażając zgodnie z duchem minionych epok.

Ciekawostka: Dwór orientowany był na godzinę 11, miało to praktyczne znaczenie, bo każda strona domu była oświetlana promieniami słonecznymi w określonych porach dnia, a promień słońca padając prostopadle na dom o godzinie 11 przechodząc przez sień przypominał domownikom o zbliżającej się porze obiadu.